Fállet koronaboahku 16- ja 17-jahkásaččaide

Álbmotdearvvašvuođainstituhtta (FHI) ávžžuha ahte jahkebuolvvat 2004 ja 2005 ožžot fálaldaga koronaboahkuheapmái. Ráđđehus lea čuovvolan dán ávžžuhusa, ja áigot fátmmastit dáid jahkebuolvvaid koronaboahkuhanprográmmii.

-16-17 jahkásaš nuorain lea vuollegis várra buohccát duođalaččat covid-19 geažil, muhto geasi ovdánemiin lassánan njoammumiin nuoraid ja nuorra rávisolbmuid gaskkas, sáhttet logut nuorain geat sáhttet duođalaččat buohccát, lassánit. Boahkku suddješii eaŋkilolbmo, attášii  nuoraide dábáleabbo árgabeaivvi ja veahkehivččii addit immunitehta álbmogii. Boahkuheapmi dán ahkejoavkkus sáhttá maid dagahit unnit njoammunvára servodagas ja dainna lágiin unnidit njoammuma nuorat mánáid gaskkas, dadjá dearvvašvuođa- ja fuolahusministtar Bent Høie.

Suoidnemánu álggus bođii FHI gaskaboddosaš ávžžuhusain fállat boahkuid dán ahkejovkui, muhto áigo dahkat ođđa árvvoštallama maŋŋel go diehtu nuoraid boahkuheami birra lea ođasmahtton. Ođđa dieđut mat leat boahtán maŋemus guđa vahkus nannejit ávžžuhusa fállat boahkuid 16- ja 17-jahkásaččaide, čállá FHI iežas bargovástádusas.

Boahkuhuvvojit maŋŋel go álbmot mii lea badjel 18 jagi lea boahkuhuvvon
16- ja 17-jahkásaččaide boahtá fállojuvvot boahkku maŋŋel go álbmot mii lea badjel 18 jagi lea ollásit boahkuhuvvon. Rahppo aŋkke vejolašvuohta suohkaniidda earenoamáš dilálašvuođain vai sáhttet boahkuhit eaŋkkil 16-17-jahkásaččaid árabut, earret eará nuoraid geat galget vázzit skuvlla olgoriikkas ja lea stuorát várra oažžut dávdda.

Moalkás logistihka geažil ja go dearvvašvuođadivššárat skuvllain eai galgga čadnot boahkuhanbargui,čađahuvvo boahkuheapmi suohkaniid boahkuhanguovddážiin , nu go muđui álbmogii. Dát lea FHI ávžžuhusa mielde.

Ávžžuhit fállat BioNTech/Pfizer boahku Comirnaty
Dál leat guokte boahku dohkkehuvvon geavaheapmái ahkejoavkkus 12-17 jagi, BioNTech/Pfizer boahkku Comirnaty ja Morderna-boahkku Spikevax. FHI gaskaboddosaš ávžžuhus lea ahte norgga nuoraide álgoálggus galgá fállojuvvot Comirnaty.

Comirnaty-boahkku lea guhkimus leamaš dohkkehuvvon . USA:s leat borgemánu 15.b. rádjái 12 miljovnna 12-17-jahkásačča boahkuhuvvon vuosttaš dosain ja 9 miljovnna nuppiin dosain. Moderna-boahkku lea dohkkehuvvon nuoraide suoidnemánu loahpas 2021, ja danin lea unnit vásáhus dáinna. FHI dárkkuha gal ahte boahkkoiskosat čujuhit ahte boahkut leat dássálaga beavttu ja sihkarvuođa dáfus.

8-12 vahkku gaska
16- ja 17-jahkásaččaide fállojuvvojit guokte boahkkodosa, seamma ládje go rávis álbmogii. Plánejuvvo 8-12 vahkku gaska 1. ja 2. dosas. Dasa leat guokte ákka.

• Deháleamos ágga lea go ain lea ráddjejuvvon diehtu hárvenaš, muhto duođalaš oalgeváikkuhusas váibmovuolššis (myokarditt) maŋŋel boahkuheami mRNA-boahkuiguin. Váibmovuolši lea eanemusat dieđihuvvon maŋŋel nuppi dosa. Ovdal go addit nuoraide Norggas nuppi boahkkodosa, mii háliidit eambbo dieđu vára ja buozalmasvuođaovdáneami birra mii boahtá oalgeváikkuhusas váibmovuolši . Dan oažžut boahttevaš mánuid go máŋga eará riikka leat boahkuhan dán ahkejoavkku. Legemiddelverket čuovvu dárkilit mielde boahku oalgeváikkuhusain, dadjá Høie.
  
  
• Nubbi ágga lea ahte vuosttaš dosa addá buori suddjema duođalaš dávdda ja buohcciviessoorrumiid vuostá, ja ahte nuorat dábálaččat girdet hui bures boahkuid. Ođđa iskosat leat čájehan ahte guhkes gaska sáhttá addit buoret suddjema go oanehis gaska, mii maiddái lea oahpis eará boahkuid dáfus.

Jus boahtá ođđa diehtu, de sáhttá gaska oaniduvvot.

Nuorat sáhttet ieža mearridit boahkuheami váldit.

Olbmot leat dearvvašvuođarievtti dáfus válddálaččat go devdet 16 jagi. Nuorat geat leat deavdán 16 jagi, sáhttet danin ieža mearridit háliidit go boahkuhuvvot. Jus leat vuollel 16 jagi fertejit sii geain lea váhnenovddasvástádus (dábálaččat goappaš váhnemat) miehtat boahkuheapmái. Galgá deattuhuvvot maid nuorat vuollel 16 jagi ieža oaivvildit.