Sámegillii čielgaset dieđut rádjerasttideami birra
Ođas | Almmustahtton: 22.10.2024 | Olgoriikadepartemeanta, Gielda- ja guovlodepartemeanta
Ráđđehus háliida álkidahttit ealáhusdoaimmaid rádjerasttideami davviriikkain. Buoret diehtojuohkin galgá sihkkarastit nannoset ovttasbarggu Norgga, Ruoŧa ja Suoma davimus guovlluin.
Jagi 2025 stáhtabušeahtas árvala ráđđehus nannet Ruoŧa-Suoma-Norgga Rádjedoaimmahaga diehtojuohkima sámegielaide. Dán olis ásahuvvo earret eará sámi neahttasiidu mas leat dieđut riikkaid juridihkalaš njuolggadusaid birra, earret eará vearu, barggu ja penšuvnna hárrái.
Ruoŧa-Suoma-Norgga Rádjedoaimmahat Ivgobađas Omasvuona suohkanis lea deaŧalaš ovttasbargoguoibmi rádjerasttideaddji mobilitehta ja integrašuvnna ovddideamis Norgga, Ruoŧa ja Suoma davimus guovlluin. Go dát kantuvra juo lea guovllus ja dovdá diliid, de dat sihke geavatlaččat ja konkrehtalaččat rávve ja bagadallá ealáhusaid, organisašuvnnaid, priváhtaolbmuid ja eiseválddiid.
Dálá dilis goas máŋgga fágasuorggis lea stuora dárbu bargofámuid háhkat, atná ráđđehus rádjedoaimmahaga hui deaŧalažžan. Ráđđehusa evttohus lea earret eará ásahit sámegiel neahttasiiddu, ja dieđuid jorgalit sámegielaide.
– Vai sáhttit nannet mobilitehta riikkarájiid rastá, de fertet mii fuolahit ahte davviriikkaid láhkamearrádusaid birra gávdnojit láidestusat ja dieđut sámegielaide. Mii diehtit ahte go dieđuid lea álki gávdnat, de šaddá geahppaseabbo ovttasbarggu ja mobilitehta ovddidit riikkarájiid rastá Sámi guovlluin, lohká davviriikkalaš ovttasbargoministtar Anne Beathe Kristiansen Tvinnereim.
Ráđđehusa evttohus sisttisdoallá neahttasiiddu doaimmaheami, gos leat dieđut sámegielaide, ja kantuvrra doaimmaheami Ivgobađas.
– Rádjehehttehusat Davviriikkaid gaskka fertejit njeidojuvvot. Bargonávccaid olaheami ja barggolašvuođa ovddideami dihte lea deaŧalaš ahte olbmot álkit besset sirddášit rájiid rastá. Dát lea erenoamáš deaŧalaš Davvi-Norggas, lohká gielda- ja guovloministtar Erling Sande (Gb).
Ruoŧa-Suoma-Norgga rádjedoaimmahat lea okta golmma davviriikkalaš rádjedoaimmahagain. Dat guokte eará leat Norgga-Ruoŧa Rádjedoaimmahat Morokulienis ja Øresund Direkt Malmøs. Dát doaimmahagat ruhtaduvvojit iešguđetge doarjjaortnegiid bokte maid Davviriikkaid ministtarráđđi juolluda.
Norgga-Ruoŧa-Suoma Rádjedoaimmahagas ii lea dán rádjái leamaš bissovaš ja diehttelas ruhtadeapmi dasa ahte sáhttit joatkit doaibmi diehtojuohkinkantuvran. Norgga-Ruoŧa rádjedoaimmahat Morokulienis oažžu doaibmadoarjaga stáhtabušeahta bokte. Ráđđehusa evttohusa olis šaddet diet guokte kantuvrra dásseárvosažžan.