ONa julggaštus álgoálbmotvuoigatvuođaid birra

ONa váldočoahkkin dohkkehii čakčamánu 13. b. 2007 oktasaš álgoálbmotjulggaštusa, maid stáhtat ja sierranas álgoálbmotjoavkkut lahka ovttasbarggadettiin ledje ráhkadan. Julggaštus bidjá dehálaš láidestusaid viidáset bargui go olmmoš áigu áddet mat vuoigatvuođaid álgoálbmogiin leat, muhto julggaštus ii leat dattetge álbmotrievttálaččat mearrideaddji dokumeanta. Das leat sihke dakkár mearrádusat mat gusket vuođđodárbbuide nu mo biepmu, dearvvašvuođa ja oahpahusa dárbui ja das leat dan lassin mearrádusat mat gusket árbevirolaš resurssaid ja eatnamiid geavaheapmái

Norgga eiseválddit leat árjjalaččat oassálastán álgoálbmotjulggaštusa bargui dan rájes go dat álggahuvvui 1984. Ráđđehusa ulbmil lea leamaš oaččohit áigái dakkár julggaštusa mii sáhttá nannet máilmmi álgoálbmogiid rievttálaš suodjaleami. Dán barggus lea ráđđehus bargan lahka Sámedikkiin mii miehtá áiggi lea leamaš ovddastuvvon Norgga sáttagottis ráđđádallat ONas álgoálbmotjulggaštusa birra. 

Duogáš:
ONa ekonomalaš ja sosiála ráđđi (ECOSOC) vuođđudii 1982 bargojoavkku man bargomearrádus lei čalmmustit álgoálbmogiid miehtá máilmmi ja evttohit riikkaidgaskasaš rievttálaš standárddaid nationálastáhtaid álgoálbmotpolitihka várás. Bargojoavku sáddii iežas evttohusa ONa olmmošvuoigatvuođakommišuvdnii 1994 viidáset meannudeapmái.

Olmmošvuoigatvuođakommišuvdna vuođđudii 1995 ođđa bargojoavkku – The UN Working Group on the Draft Declaration on the Rights of Indigeous Peoples – mii galggai árvvoštallat evttohusa ja ovddidit oktasaš álgoálbmotjulggaštusa evttohusa. Bargojoavkkus leat leamaš oassálastit miehtá máilmmi. Norgga sáttagottis ledje Bargo- ja searvadahttindepartemeantta/Gielda- ja guovlodepartemeantta, Olgoriikadepartemeantta ja Sámedikki ovddasteaddjit.

Bargojoavku doalai maŋimus čoahkkima ođđajagimánus 2006. Dán vuođul čoahkkáigesii bargojoavkku ovdaolmmoš joavkku bargobohtosiid ja ovddidii iežas evttohusa mii sáddejuvvui ONa Olmmošvuoigatvuođaráđđái. Ráđđi dohkkehii bargojoavkku evttohusa geassemánus 2007 ja sáddii rávvaga ONa váldočoahkkimii.

 
Álgoálbmotjulggaštusa evttohus (sámegiella) (PDF)

Álgoálbmotjulggaštusa evttohus  (eaŋgalašgielat teaksta)

Julevsáme jårggålibme (PDF)

Åarjelsaemien jarkoestimmie (PDF)